Trong văn hóa Việt Nam, việc đi chùa vào ngày Tết là một phong tục quan trọng và đã trở thành một phần không thể thiếu trong tâm thức của người dân. Đây là một nét đẹp của dân tộc ta. Mỗi khi năm mới đến, mọi gia đình đều lựa chọn những ngày cuối năm và đầu năm để cầu nguyện cho mọi điều tốt đẹp. Theo Tiến sĩ Trần Trọng Dương từ Viện nghiên cứu Hán Nôm, việc đi lễ chùa vào đầu năm là cách để gần gũi hơn với cái thiện, đức từ bi và trí tuệ của nhà Phật. Theo ông, trong mỗi con người đều có một tâm thiện và có thể gọi là Phật tính ẩn dấu. Việc đi chùa và tiếp xúc với Phật pháp sẽ giúp tấm lòng tốt và lòng từ bi của con người được đánh thức.

Những lưu ý quan trọng khi đi chùa vào mùng 1 Tết

Bên cạnh đó, khi đi chùa vào mùng 1 Tết, bạn cũng nên lưu ý những điều sau:

Trong tín ngưỡng Phật giáo, việc đi lễ chùa vào ngày mùng 1 được coi là một nghi lễ quan trọng và mang ý nghĩa cầu mong cho một năm mới an lành, may mắn và đầy đủ phúc lộc. Hy vọng bài viết này sẽ giúp bạn có thêm thông tin và hiểu biết về cách khấn khi đi chùa mùng 1. Chúc bạn có một năm mới an lành và hạnh phúc!

Sáng nay mùng 1 Tết (10.2), cụ ông Ngô Trọng Thanh (73 tuổi) cùng con cháu ra đình, chùa làng Hoàng Mai (Thanh Xuân, Hà Nội) từ lúc chưa tới 8 giờ sáng. Dù còn khá sớm, gia đình ông không phải người đầu tiên tới đây.

Khi ông Thanh tới nơi, khoảng chục cụ cao niên trong làng đã mặc áo the, khăn xếp để đọc bài khấn cầu xin an lành cho làng nước. “Chiêng nghe vang quá”, tiếng một cụ ông nói vọng từ gian ngoài vào trong - nơi những tiếng chiêng đầu tiên đang được thỉnh. Năm nay, làng mới đúc Đại Hồng Chung và cũng có thêm chiêng mới.

Chùa làng Hoàng Mai ấm cúng, vắng người sáng mùng 1 Tết - Ảnh: Trinh Nguyễn

Cạnh đình Hoàng Mai là chùa Hoàng Mai, còn có tên khác là Nga Mi - vốn được nhiều nhà buôn “tín”. Ngày rằm, mùng 1 hằng tháng, dân buôn kéo đến tấp nập. Tuy nhiên, sáng mùng 1 Tết những người lễ xin lộc làm ăn kiểu đó hầu như không có. Bãi xe trước cổng đình bên cạnh chùa chỉ hơn chục chiếc xe máy. Trên ban thờ, tiền đặt lễ không nhiều và đều mang mệnh giá nhỏ.

“Khách đi lễ chủ yếu chỉ là người trong làng, đi bộ ra chùa. Vài cụ đi xe đạp tới”, ông Thanh cho biết. Đã 14 đời sinh sống ở làng, ông Thanh giữ thói quen lễ chùa mùng 1 tết từ nhỏ. Thói quen này chỉ bị đứt đoạn trong chiến tranh và thời gian ông đi công tác nước ngoài. Ông cùng nhiều người già đi lễ trong làng Hoàng Mai phần lớn đều quen biết nhau.

“Phần lớn các làng cổ Hà Nội vẫn giữ được đình, chùa. Có thể thấy rõ nhất thói quen đi lễ ngày mùng 1 Tết như một tục lệ thanh tao, ít nhuốm màu mặc cả với thần linh. Có những người quanh năm chỉ lễ ở nhà, nhưng tới mùng 1 Tết là ra chùa làng”, giáo sư Ngô Đức Thịnh nói.

Việc lễ Phật tại các chùa làng, theo ông Thịnh tuy vẫn mang màu sắc Phật giáo nhưng mang đậm tính cộng đồng hơn. Khi đi lễ tại đây, người làng hướng tới sự gắn kết trong chính cộng đồng làng mình.

Em bé cưỡi ngựa đá ở đình làng. Những hình ảnh này sẽ đi vào ký ức của bé - Ảnh: Trinh Nguyễn

Vì thế, theo giáo sư Thịnh, so với những chùa lớn, tính chất các cuộc hành lễ ở chùa làng rất khác, nhất là về quy mô. Những cuộc hành lễ ở đây thường nhỏ hơn, do những người quen biết lâu năm thực hành. Điều này không giống với các chùa lớn, người ta không thể biết hết nhau và chỉ chú tâm vào việc thực hành tôn giáo của mình là chính. Việc tìm hiểu kinh kệ, giáo lý của người đi lễ chùa làng cũng không được đặt cao như ở chùa lớn. Tuy nhiên, cảm giác gần gũi, thân thuộc của chùa làng lại nổi trội hẳn so với chùa lớn.

Là một người làng Hoàng Mai, tiến sĩ Vũ Thế Long, Tổng Thư ký Hội ẩm thực cũng đồng tình với điều này. Nhà nghiên cứu người Hà Nội gốc này cho biết, sự yên tĩnh là điều trong năm Hà Nội thiếu thốn.

“Kín đáo, tế nhị là nét văn hóa Hà Nội mà tôi cảm nhận từ bố mẹ và những thế hệ trước trong gia đình”, ông Long nói. Sự tế nhị này theo ông thể hiện qua vật phẩm cúng lễ tinh tế mà không chạy theo số lượng. Nhiều năm xa làng, ông Long vẫn đáo qua lại đây, để thấy sự kín đáo, ấm cúng của quê cha đất tổ.

Chùa nổi tiếng thường đông nghịt người vào mùng 1 Tết - Ảnh: Ngọc Thắng

Tại các đền, chùa có tiếng tại Hà Nội như chùa Phúc Khánh, chùa Quán Sứ, đền Ngọc Sơn, phủ Tây Hồ… ngay từ sáng mùng 1 Tết, người đi lễ đã khá đông. Tuy nhiên, số người đi lễ này không đông bằng lúc giao thừa. Có những điểm lễ, nhiều người dân còn phải đứng ngoài bái vọng.

Số lượng chùa ở Hà Nội không nhỏ, song hiện nay nhiều chùa làng đã thay đổi quy mô do người dân khắp nơi về tế lễ quá đông.

“Giữ được chùa làng là một may mắn. Đi lễ chùa làng ngày tết là hạnh phúc được sống chậm, sống chung trong cộng đồng nhỏ nhiều người thân thuộc”, giáo sư Thịnh chia sẻ.

Dưới đây là những bài khấn đi chùa ngắn gọn ở các ban Phật, ban Tam Bảo, văn khấn Quan Thế Âm Bồ Tát, văn khấn Đức Ông, văn khấn Đức Thánh Hiền. Gốm sứ Bát Tràng – Hà Nội xin tổng hợp:

Văn khấn vào mùng 1, ngày Rằm cầu tài lộc, bình an ở Tam Bảo tại chùa

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần, 3 lạy)

Đệ tử con thành tâm kính lạy Mười phương chư Phật, chư vị Bồ Tát, chư Hiền Thánh Tăng, Hộ pháp Thiện thần, Thiên Long Bát Bộ.

Hôm nay là ngày ..... tháng ..... năm ....

Tín chủ con là.......................................

Ngụ tại:.................................................

Thành tâm dâng lễ bạc cùng sớ trạng (nếu viết sớ đặt trên mâm lễ vật) lên cửa Mười phương Thường trụ Tam Bảo.

Chúng con xin dốc lòng kính lễ:

Đức Phật A Di Đà giáo chủ cõi Cực Lạc Tây phương.

Đức Phật Thích Ca Mâu Ni giáo chủ cõi Sa Bà.

Đức Phật Dược Sư Lưu Ly giáo chủ cõi Đông phương.

Đức Thiên thủ, Thiên nhãn, Ngũ bách danh tầm thanh cứu khổ cứu nạn, linh cảm Quán Thế Âm Bồ Tát.

Kính lạy Đức Hộ Pháp thiện thần Chư Thiên Bồ Tát.

Kính xin chư vị rủ lòng từ bi, phù hộ độ trì cho con, nguyện được ............(công danh, tài lộc, giải hạn, bình an...).

Nguyện xin chư vị, chấp kỳ lễ bạc, tâm thành (sớ trạng) chứng minh, chứng giám cho con được tai quan nạn khỏi, điều lành đem đến, điều dữ tiêu tan, phát lộc phát tài, gia trung mạnh khoẻ, trên dưới thuận hoà an khang thịnh vượng.

Chúng con người phàm trần tục lầm lỗi còn nhiều. Cúi mong Phật, Thánh từ bi đại xá cho con (và gia đình) được tai qua nạn khỏi, mọi sự tốt lành, sở cầu như ý, sở nguyện tòng tâm.

Tín chủ chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần, 3 lạy).

Nam mô Đại từ, Đại bi Linh cảm Quán Thế Âm Bồ Tát.

Kính lạy Đức Viên Thông giáo chủ thùy từ chứng giám.

Hôm nay là ngày ….. tháng ….. năm…..

Tín chủ (chúng) con là: …………………

Thành tâm đến trước Phật đài, nơi điện Đại bi, kính dâng phẩm vật, hương hoa kim ngân tịnh tài, ngũ thể đầu thành, nhất tâm kính lễ dưới tòa sen hồng.

Cúi xin Đức Đại Sỹ không rời bản nguyện chở che cứu vớt chúng con như mẹ hiền phù trì con đỏ. Nhờ nước dương chi, lòng trần cầu ân thanh tịnh, thiện nguyện nêu cao. Được ánh từ quang soi tỏ, khiến cho nghiệp trần nhẹ bớt, tâm đạo khai hoa, độ cho đệ tử cùng gia đình bốn mùa được chữ bình an, tám tiết khang ninh thịnh vượng, lộc tài tăng tiến, gia đạo hưng long, mầm tai ương tiêu sạch làu làu, đường chính đạo thênh thang tiến bước. Cầu gì cũng được, nguyện gì cũng thành.

Dãi tấm lòng thành, cúi xin bái thỉnh.